I. Podział posadzek

Definicję posadzki określa norma PN- -EN 13318 [1], która wprowadza definicje dla podkładów podłogowych. Według normy posadzkę nazywa­my wierzchnią, użytkową warstwę podłogi. Należy przez to rozumieć powierzchnię układu konstrukcji, na której się odbywa ruch pieszy, ruch pojazdów, na której stoją urządzenia i składowane są materiały. Warstwa konstrukcyjna posadzki i układ pod­budowy odpowiadają za możliwość przeniesienia obciążeń użytkowych oraz zapewnienie odpowiedniej izola­cji termicznej, akustycznej lub przeciwwodnej. Natomiast zadaniem wierzchniej warstwy całego układu konstrukcyjnego jest zapewnienie odpowiednich parametrów użytko­wych oraz trwałościowych. Na etapie projektowania należy pamiętać, że to przede wszystkim posadzka zapewnia trwałość całego układu, zabezpiecza niższe warstwy układu przed agre­sywnymi czynnikami środowiska i za­pewnia bezpieczeństwo użytkowania. Podstawowego podziału posadzek przemysłowych można dokonać ze względu na występujące obciążenia. Według klasyfikacji przyjętej przez Komitet ACi [2] ustalono cztery klasy obciążeń od lekkich [dla obciążeń koła do 10 kN) do bardzo ciężkich (dla ob­ciążeń koła powyżej 80 kN).

W zakresie warstwy wykończeniowej posadzki należy jednak przyjąć inne kryteria podziału aniżeli wymagania nośności samej konstrukcji. Przy projektowaniu powinno się uwzględ­nić również takie parametry, jak: wa­runki użytkowe środowiska (wilgot­ność pomieszczenia, temperaturę, amplitudę temperatur, czynniki mro­zowe), odporność na ścieranie (czę­stość przejazdów, rodzaj pojazdów jeżdżących, częstość mycia, rodzaj maszyn myjących czy środków my­jących), odporność na agresję che­miczną (rodzaj środków myjących, rodzaj środków wykorzystywanych na posadzce lub na niej składowanych). Jest to duża grupa parametrów, które przyszły użytkownik posadzki powinien określić jako wytyczne do projektowania.

Uwzględniając wymienione czynniki, projektant dobiera technologię wyko­nania posadzki. Ze względu na tech­nologię oraz rodzaj materiału można dokonać podziału posadzek przemy­słowych na: utwardzane powierzch­niowo; z warstwami żywicznymi: po­lipropylenowymi, poliuretanowymi; z cienkowarstwowymi posadzkami samorozlewnymi typu PCC; wykończone okładziną ceramiczną czy zacierane na ostro.

 II. Podstawowe wymagania

Ze względów ekonomicznych (teore­tycznie najmniejsze wymagania wy­konawcze) najczęściej wykonywanymi w obiektach przemysłowych i usłu­gowych w Polsce są posadzki utwar­dzane powierzchniowo tzw. metodą suchej posypki. Jest to technologia pozwalająca przy prawidłowym wyko­naniu uzyskać wysoką odporność na ścieranie, pylenie i zwiększoną twar­dość. Jednakże przy niezachowaniu odpowiedniego reżimu technologicz­nego wykonania oraz przy wykonaniu posadzki w niekorzystnych warunkach atmosferycznych powstają liczne uszkodzenia nawet w pierwszym roku użytkowania posadzki.

Ogólnie przyjmowane zasady projek­towania mieszanek betonowych na posadzki nakazują, aby masa cementu nie przekraczała 350 kg/m³, a wskaź­nik w/c nie przekraczał 0,5. Szczegól­nie ważna jest dostateczna zawar­tość frakcji kruszywa poniżej 0,2 mm. Zawartość tej frakcji nie powinna być mniejsza niż 4%. Równocześnie zawar­tość pyłów [cement + kruszywo poniżej 0,125 mm] powinna być ograniczona do 400 kg/m³, a zawartość cement + kruszywo frakcji mniejszej niż 0,25 mm powinna być ograniczona do 500 kg/m³. W przypadku posypek utwardzających producenci bardzo często stosują dodatkowe kryteria wobec mieszanek betonowych. Podstawowe z nich to wymaganie, aby mieszanki betonowe nie zawierały w swym składzie popio­łów lotnych, gdyż mają one tendencję do zbierania się w górnej warstwie płyty, co może prowadzić do podwyż­szenia pylenia posadzki i powstawa­nia odspojeń. Istotnym kryterium jest również zastosowanie odpowiedniego cementu – przede wszystkim niskoalkalicznego [NA). Najczęściej zalecane cementy do betonów posadzkowych z warstwą utwardzającą to: CEM I, CEM ll/A-S, CEM ll/B-S, CEM lll/A.

W zakresie wykonania warstwy utwar­dzającej zaleca się [3], aby powierzch­nia betonu była wilgotna, ewentualny nadmiar wody powinien być usunięty. Powierzchnię należy odświeżyć dys­kiem zacieraczki, a następnie rozło­żyć około połowy przewidzianej ilo­ści materiału posypki (2-2,5 kg/m²3 i zatrzeć wstępnie dyskiem. Dopiero później rozsypać drugą partię mate­riału (2-2,5 kg/m²] i ponownie zatrzeć dyskiem. Na etapie rozkładania należy kontrolować zużycie materiału, aby równomiernie i w odpowiedniej ilości (najczęściej 4-5 kg/m²] rozłożyć go na powierzchni.

Deklarowane właściwości użytkowe posadzek utwardzających są stosunkowo stałe. Przykładowe właściwości dotyczą:

• odporności na ścieranie – klasy zbli­żone do A3 – 2,70 cm³/50 cm²,
• grubości warstwy posypki utwar­dzającej ok. 2-3 mm,
• wytrzymałości na ściskanie ok. 80 N/mm²,
• klasy ekspozycji XM 3.

Stosownie do normy PN-EN 206 (41 mieszanki betonowe powinno się pro­jektować z uwzględnieniem oddziały­wania środowiska. W tym celu zde­finiowano klasy ekspozycji podające opis środowisk agresywnych wobec konstrukcji betonowych i żelbeto­wych. Podziału dokonano ze wzglę­du na czynniki korozyjne, jakimi są: karbonatyzacja, korozja chlorkowa niepochodząca z wody morskiej i po­chodząca z wody morskiej, agresywne oddziaływanie zamrażania i rozmraża­nia bez środków odladzających lub ze środkami odladzającymi oraz agresja chemiczna. Najnowsze wydanie nor­my PN-EN 20B (41 z 2014 r. nie defi­niuje klas ekspozycji dla agresji wywo­łanej ścieraniem.

W projektach budowlanych bardzo rzadko się zdarza, aby projektanci wy­specyfikowali beton z podaniem odpo­wiednich do warunków środowiskowych klas ekspozycji. W domyśle zatem, jeśli nie ma podanej klasy, wykonawca przyj­muje klasę opisaną jako X0, co odpo­wiada braku zagrożenia agresji środo­wiska lub zagrożenia korozją.

Opracował:

mgr inż. Karol Sadłowski

mgr inż. Damian Urbanowicz

mgr inż. Maciej Warzocha

Bibliografia

1. PN-EN 13318:2002 Podkłady podło­gowe oraz materiały do ich wykonania. Terminologia.
2. AGI 302. 1R-04; ACI Committee 302, Guide for Concrete Floor and Sfab Con- struction. America Concrete Institute, 2004.
3. Bautech Sp. z o.o., Karty techniczne produktów.
4. PN-EN 206:2014-04 Beton. Wymaga­nia, właściwości, produkcja i zgodność.
5. Ryżyński, Utwardzanie powierzch­niowe posadzki betonowej, „Inżynier Budownictwa” nr 4/2015.
6. Chmielewska, G. Adamczewski, Wady i naprawy posadzek przemysłowych utwardzanych powierzchniowo, mate­riały XXVI Konferencji Naukowo-Tech­nicznej „Awarie budowlane”, 2013.
7. Rainer Sasse, Wymagania projek­towe i użytkowe, Seminarium Nauko­wo-Techniczne „Podłogi przemysłowe”, 2007.
8. Szydło, Nawierzchnie drogowe z be­tonu cementowego, Polski Cement Sp. z o.o., 2004.
9. IBDiM, GDDP, Katalog typowych kon­strukcji nawierzchni sztywnych. War­szawa 2001.
10. DIN 18202 Toleranzen im Hochbau – Bauwerke Tabelle 3.
11. PN-EN 12620+A1:2010 Kruszywa do betonu.