Praca na wysokości – wymagania BHP
I. CZYM JEST PRACA NA WYSOKOŚCI
Pracą na wysokości jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi.
Nie zalicza się do prac na wysokości pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta:
– osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi,
– wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chronią- ce pracownika
przed upadkiem.
Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób niezmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi. Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub na powierzchniach służących jako przejścia powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób. Jeżeli ? ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości ? zastosowanie balustrad jest niemożliwe, należy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania prac.
II. KTO MOŻE PRACOWAĆ NA WYSOKOŚCI
Do wykonywania pracy na wysokości mogą być dopuszczeni jedynie pracownicy, którzy:
Posiadają aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na wysokości. Skierowanie na badania wysokościowe powinno zawierać wyraźną adnotację o pracy powyżej lub poniżej 3 m.
Odbyli szkolenie w zakresie bhp oraz instruktaż stanowiskowy zapoznający ich ze specyfikom prac na wysokości oraz zagrożeniami występującymi na stanowisku pracy.
Mają zagwarantowane środkami ochrony indywidualnej oraz posiadają umiejętność posługiwania się nimi.
Środki zabezpieczające mogą to być zarówno środki organizacyjne, jak i techniczne, np.:
– asekuracja przez innego pracownika,
– bariery, osłony,
– sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości,
– oznakowanie i zabezpieczenie terenu prac.
– Zostali zapoznani z oceną ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.
– Zostali zapoznani z instrukcjami i procedurami obowiązującymi na stanowisku pracy.
III. PRACA NA WYSOKOŚCI JAKO PRACA SZCZEGÓLNIE NIEBEZPIECZNA.
Ze względu na zaliczanie prac na wysokości do tzw. prac szczególnie niebezpiecznych pracodawca ma szereg obowiązków, których celem jest zapewnienie bezpiecznego wykonania pracy. Do najważniejszych należą:
– zapewnienie bezpośredniego nadzoru nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób,
– zapewnienie odpowiednich środków ochrony indywidualnej i zbiorowej,Zapewnienie pracownikom instruktażu stanowiskowego.
IV. ORGANIZACJA PRACY NA WYSOKOŚCI
1. Praca na rusztowaniach i ruchomych podestach roboczych
Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być wykonywane zgodnie z dokumentacją producenta albo projektem indywidualnym. Rusztowania należy ustawiać na podłożu ustabilizowanym i wyprofilowanym, ze spadkiem umożliwiającym odpływ wód opadowych. Liczbę i rozmieszczenie zakotwień rusztowania oraz wielkość siły kotwiącej należy określić w projekcie rusztowania lub dokumentacji producenta. Na rusztowaniu lub ruchomym podeście roboczym powinna być umieszczona tablica określająca:
a) wykonawcę montażu rusztowania lub ruchomego podestu roboczego z podaniem imienia i nazwiska albo nazwy oraz numeru telefonu;
b) dopuszczalne obciążenia pomostów i konstrukcji rusztowania lub ruchomego podestu roboczego.
Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny:
a) posiadać pomost o powierzchni roboczej wystarczającej dla osób wykonujących roboty oraz do składowania narzędzi i niezbędnej ilości materiałów;
b) posiadać stabilną konstrukcję dostosowaną do przeniesienia obciążeń;
c) posiadać poręcz ochronną i piony komunikacyjne.
Montaż, eksploatacja i demontaż rusztowań i ruchomych podestów roboczych są zabronione:
a) jeżeli o zmroku nie zapewniono oświetlenia zapewniającego dobrą widoczność;
b) w czasie gęstej mgły, opadów deszczu, śniegu oraz gołoledzi;
c) w czasie burzy lub wiatru o prędkości przekraczającej 10 m/s.
Użytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę. Odbiór rusztowania potwierdza się wpisem w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być regularnie sprawdzane przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę po silnym wietrze, opadach atmosferycznych, po przerwach roboczych dłuższych niż 10 dni oraz okresowo, nie rzadziej niż raz w miesiącu. Zakres czynności objętych kontrolą określa instrukcja producenta lub projekt indywidualny.
Montaż i demontaż rusztowań oraz ruchomych podestów roboczych powinny być wykonywane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia.
2. Praca na drabinach przenośnych
Przy używaniu drabin przenośnych niedopuszczalne jest w szczególności:
a) stosowanie drabin uszkodzonych,
b) używanie drabiny rozstawnej jako przystawnej,
c) opieranie drabiny przystawnej o śliskie płaszczyzny, o obiekty lekkie lub wywrotne albo o stosy materiałów niezapewniające stabilności drabiny,
d) stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeżeli nie są one zamknięte na klucz od strony ustawianej drabiny,
e) ustawianie drabin na niestabilnym podłożu oraz w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń w sposób stwarzający zagrożenie dla pracowników używających drabiny,
f) przenoszenie drabiny o długości powyżej 4 m przez jedną osobę.
Drabina przystawna powinna wystawać ponad powierzchnię, na którą prowadzi 1 m, a kąt jej nachylenia powinien wynosić 75°.
Należy przestrzegać następujących wymagań dotyczących prac z użyciem drabin:
a) dopuszcza się wykonywanie robót malarskich przy użyciu drabin rozstawnych tylko do wysokości nieprzekraczającej 4 m od poziomu podłogi,
b) drabina bez pałąków, której długość przekracza 4 m, przed podniesieniem lub zamontowaniem powinna być wyposażona w prowadnicę pionową, umożliwiającą założenie urządzenia samohamownego, połączonego z linką bezpieczeństwa szelek bezpieczeństwa,
c) osoby korzystające z drabin linowych powinny być dodatkowo zabezpieczone przed upadkiem z wysokości za pomocą prowadnicy pionowej, zamocowanej niezależnie od lin nośnych drabiny,
d) wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przystawnych jest zabronione,
e) roboty ciesielskie z drabin można wykonywać wyłącznie do wysokości 3 m.
3. Praca na klamrach i innych podwyższeniach
Przy pracach na klamrach i innych podwyższeniach nieprzeznaczonych do pobytu ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi, kiedy prace te nie wymagają od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy zapewnić, aby:
a) klamry, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą położenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie,
b) pomost roboczy spełniał następujące wymagania:
c) powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi, oraz niezbędnych materiałów,
d) podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu,
e) w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje mówiące o wielkości dopuszczalnego obciążenia.
4. Praca na słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropów
Jeżeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia się poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy w szczególności:
Przed rozpoczęciem prac sprawdzić:
– stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciążenie,
– zabezpieczenie przed nieprzewidywaną zmianą położenia,
– stan techniczny stałych elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa,
Podczas pracy zapewnić stosowanie:
odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, takiego jak: szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu ? na słupach, masztach itp.),
hełmów ochronnych.
Podstawa Prawna:
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. Zmianami.
Opracował:
Specjalista ds. BHP
Tomasz Leliński
